Kilts & tartan

Noem vijf typisch Schotse dingen - wedden dat één daarvan de Schotse kilt of tartan is? We staan bekend om mannen in kilts, maar een kilt is veel meer dan simpelweg iets om te dragen, het is een historisch Schots kledingstuk dat de tand des tijds heeft doorstaan.

Tegenwoordig vind je tartan zelfs in designer collecties, kledingzaken of warenhuizen, maar het begon allemaal honderden jaren geleden hier in Schotland.

De Atholl Highlanders tijdens het touwtrekken
© Kenny Lam

Wat is tartan?

De stof bestaat uit horizontale en verticale strepen in verschillende kleuren op een gekleurde achtergrond
De verweven strepen worden sett genoemd
Tartan komt oorspronkelijk uit de Hooglanden
De eerste vermelding van tartan in Schotland dateert uit 1538
Oorspronkelijk gebruikten de clans lokale planten, mossen en bessen om de wol te verven

Wat is een kilt?

Hoogland-klederdracht van de Atholl Highlanders
© VisitScotland / Paul Tomkins

Een kilt is een stuk tartan dat rond de middel wordt gedragen. Een 'echte' kilt wordt normaal gesproken gedragen met:

Een sporran, een kleine tasje dat rond de middel en over de kilt wordt gedragen
Een kiltspeld, deze verzwaart de voorkant van de kilt
Een sgian-dubh (uitgesproken als skie-an doe), een kleine dolk die in een van de kousen wordt gestoken

“

In het Gaelisch staat het bekend als fèileadh mòr, wat "grote kilt" betekent.

6 weetjes over kilts

De kilt komt oorspronkelijk ook uit de Hooglanden
Oorspronkelijk was het een onbewerkte lap stof van vijf meter
Het werd rond de middel gedragen, net als een moderne kilt, waarbij de rest van de stof over de schouder werd gedrapeerd en vastgespeld
Dit bovendeel kan worden aangepast aan het weer en de temperatuur of om de drager meer bewegingsvrijheid te geven
Kilts werden steeds populairder nadat Hooglandregimenten in het Britse leger voor dit kledingstuk kozen
Ten zuiden van de grens nam de vraag snel toe omdat de Britse aristocratie alles wat Schots was als modieus zag. Tegenwoordig zijn kilts erg populair in de ontwerpen van Vivienne Westwood

Waar worden kilts tegenwoordig gedragen?

Op bruiloften, door zowel de bruidegom als de gasten
Bij de Highland Games, door zowel atleten als toeschouwers
Bij ceilidhs, door zowel de dansers als de band

Wat zijn andere manieren om tartan te dragen?

Als traditioneel tartankleed, gedrapeerd over een effen kledingstuk
Als geruite jurk, rok of broek
Als geruite vlinder- of stropdas
Als geruite haarband
Tartan schoenen
Tartan tassen

De mogelijkheden zijn eindeloos.

Meer informatie over tartan en kilts in Schotland

Bij veel tartanleveranciers kun je ook je eigen tartan in jouw persoonlijke stijl en met jouw favoriete kleurencombinatie laten ontwerpen. Je kunt zelfs een verzoek doen om deze in het Scottish Register of Tartans op te laten nemen.