De geschiedenis van de Vikingen in Schotland

Schotland heeft zijn rijke geschiedenis te danken aan de vele volkeren en culturen die het door de eeuwen heen hebben beïnvloed. Het midden en zuiden van Schotland hebben te maken gehad met invasies van de Romeinen en Engelsen, terwijl het westen tot op de dag van vandaag een bolwerk van de Schots-Gaelische cultuur is gebleven. Maar hoe zit het met het noorden van Schotland? Orkney en Shetland, evenals de noordelijke delen van de Hooglanden, zijn sterk beïnvloed door het meest beruchte volk uit Scandinavië: de Vikingen.

Lees verder om meer te weten te komen over het Vikingverleden van Schotland, ontdek welke bezienswaardigheden je vandaag de dag nog kunt bezoeken en laat je inspireren voor je volgende reis naar onze noordelijke eilanden!

Het Noorderlicht over de Old Man of Hoy, Orkney
© Orkney.com

Noorwegen en het graafschap Orkney

Winterzonnewende bij de Ring of Brodgar, Orkney
© Orkney.com

De banden tussen Orkney en Shetland en de Vikingen gaan al meer dan duizend jaar terug. In die tijd werden de eilanden in het noorden van Schotland vaak aangevallen door hun Noorse buren, die toen geregeerd werden door de legendarische koning Harald Schoonhaar (ca. 850 – 932). Orkney, Shetland, Caithness en Sutherland werden uiteindelijk officieel door de Noorse kroon geannexeerd en er werd een Jarl (graaf) aangesteld om ze namens de koning te regeren. Zo ontstond het "graafschap Orkney", dat ondanks zijn naam ook de Shetlandeilanden en de gebieden Caithness en Sutherland op het vasteland omvatte.

Peerie Water bij Papa Westray, Orkney
© Orkney.com

De eerste Orkneyjarl, zoals de graven van Orkney werden genoemd, was Røgnvald Eysteinsson. Hij en zijn nakomelingen regeerden bijna 400 jaar over het gebied, totdat John Haraldson, de 30e jarl, in 1231 in Thurso in Caithness werd vermoord. Daarna werd het graafschap Orkney onderdeel van het groeiende Schotse koninkrijk.

De belangrijkste nog bewaard gebleven Vikinglocatie in Schotland is de St Magnus Cathedral in Kirkwall op de Orkney-eilanden. Het is de oudste kathedraal van Schotland en werd vanaf 1137 gebouwd ter ere van Magnús Erlendsson, de 22e Orkneyjarl. Hij was ongeveer 20 jaar eerder op het nabijgelegen eiland Egilsay overleden.

De Noorse plaatsnamen van Orkney en Shetland

De Heads of Grokenbij Eshaness, Shetland

De Vikingen zijn nooit helemaal uit het noorden van Schotland verdwenen. Vooral op de Orkney- en Shetland-eilanden zijn hun sporen nog steeds te vinden, want de namen en nederzettingen van de Vikingen zie je nog steeds terug in de huidige plaatsnamen: bijvoorbeeld Kirkjuvágr (Kirkwall), de "kerkbaai", of Katanes (Caithness), de "landtong van de Cata" (de Cata waren een Pictische stam die het de Noormannen bij hun eerste ontmoeting ongetwijfeld moeilijk hebben gemaakt). De naam van het Shetland-eiland Foula (Fugley) betekent "vogeleiland" – het eiland staat nog steeds bekend om zijn geweldige vogels. Dan zijn er nog Orkney (Orkneyjar), de "zeehondeneilanden", en Shetland (Hjaltland), wat misschien vertaald kan worden als "land in de vorm van een zwaardhandvat". Sutherland (Suðrland) betekent "zuidelijk land", omdat het ten zuiden van Orkney ligt, Thurso (Thorsá) was "de rivier van Thor" en Wick (vík) betekent "baai". Op deze manier kunnen nog veel meer plaatsnamen in het noorden van Schotland worden verklaard.

Het Vikingfestival Up Helly Aa, Shetland

Hoe grappig en intrigerend ze ook zijn, de Noorse plaatsnamen, waarvan de betekenis grotendeels in de vergetelheid is geraakt, zijn maar een klein deel van het Viking-erfgoed van Orkney en Shetland. Sommige gebieden met namen van Noorse oorsprong hebben ook kastelen, kerken en andere gebouwen die de verhalen van de Scandinavische zeevaarders en hun ruzies over deze eilanden tot leven brengen.

Bezienswaardigheden en ervaringen

Shetland

Op de Shetlandeilanden kun je de prehistorische nederzetting Jarlshof ("hof van de graaf") verkennen, de indrukwekkende replica van een Vikingschip genaamd Skidbladner bewonderen, een reis door de tijd maken in het Shetland Museum & Archives in Lerwick of deelnemen aan het Vikingvuurfestival Up Helly Aa.

Bezoek Shetland

Orkney

De Orkney-eilanden waren ooit de belangrijkste plek voor de Vikingen in Schotland. Bezoek het UNESCO-werelderfgoed hart van neolitisch Orkney, waar de duizend jaar oude gebouwen door de Noormannen zijn overgenomen en met runen zijn gegraveerd, de Noorse hal van Orphir, het landgoed Deerness met zijn 30 middeleeuwse gebouwen en de Brough of Birsay, waar nog steeds sporen van een Vikingnederzetting te vinden zijn.