Ondanks zijn korte leven liet Burns een enorme collectie van poëzie en liedjes na die al meer dan 200 jaar bestudeerd en voorgedragen worden. Zijn tijdloze woorden inspireren al generaties lang mensen uit alle lagen van de bevolking.
Hoewel hij een grote erfenis achterliet, begon Burns zijn leven heel bescheiden. Hij was de zoon van arme pachtboeren en was de oudste van zeven kinderen. Zelfs met de financiële problemen van de familie wist zijn vader hoe belangrijk onderwijs was en zorgde ervoor dat de kinderen, naast hun werk op de familieboerderij, de kans kregen om te lezen en te leren.
Roberts buitengewoon schrijftalent werd spoedig duidelijk - hij schreef zijn eerste liefdesgedichten toen hij 15 was, hoewel het tot 1786 duurde, Robert was toen 27 jaar, dat hij beroemd werd met de publicatie van zijn eerste bundel met liefdesgedichten, "Poems, Chiefly in the Scottish Dialect". Deze meesterlijke bundel maakte grote indruk op de literaire elite van Edinburgh en maakte Burns beroemd.
In zijn leven wijdde Burns honderden versregels aan het vrouwelijk geslacht. Hij werd vader van 12 kinderen (negen met zijn vrouw Jean Armour). Ook was hij een gepassioneerde, trotse Schot. Hij verzamelde jarenlang traditionele Schotse liedjes en bewaarde ze zo voor de toekomst.
Ondanks zijn beroemdheid vergat Burns nooit zijn afkomst. Zijn liefde voor de boerderij bleef gedurende zijn hele leven bij hem en in zijn werk hield hij zich vaak bezig met zaken die de armere klasse troffen, waarbij hij vooral de noodzaak voor grotere sociale gelijkheid belichtte. Je ziet al deze invloeden in zijn ongelofelijke poëzie- en liedbundels, zijn nalatenschap voor de wereld, samenkomen.